KRUIWAGEN XLII

Lezingenreeks over Gents erfgoed, volgende onderwerpen komen aan bod: 

° Le Bois Dormant. Nieuw leven voor het buitengoed van een Gentse textielfamilie - Sophie Derom

Na de ingebruikname van het nieuwe ziekenhuis Maria Middelares begin 2015, dreigden alle historische gebouwen op de site voorgoed te verdwijnen. Uit de talrijke reacties van onder meer enkele culturele verenigingen bleek dat er een groot draagvlak bestond voor het behoud van dit bouwkundig erfgoed. Ook het Agentschap Onroerend Erfgoed en de Stad Gent pleitten voor de herwaardering en herbestemming van de meest waardevolle gebouwen op de site. Na een verkennend plaatsbezoek door de toenmalige Dienst Monumentenzorg en Stadsarcheologie werd al snel duidelijk dat een aantal gebouwen, met hun nog aanwezige erfgoedelementen, diende behouden te blijven. Om dit standpunt te verduidelijken, werd op basis van publicaties, kadaster- en archiefonderzoek, een eerste bouwhistorische nota opgemaakt. Hieruit bleek al snel dat de site door de eeuwen heen wisselende bestemmingen had gekend. Bijkomend onderzoek, aangevuld met archieven van nabestaanden, privéverzamelaars, documentatiecentra en het archief van het ziekenhuis Maria Middelares bracht heel wat nieuwe historische en bouwhistorische inzichten aan het licht. Gaandeweg gaf het uitgestrekt domein van opeenvolgend walsite, hof van plaisance, buitengoed of kasteel, en tenslotte zorgsite zijn geheimen prijs. Vandaag, precies 100 jaar na de realisatie van het domein ‘Le Bois Dormant’, heeft de site opnieuw een gedaantewisseling ondergaan. De restauratie, renovatie en herbestemming van de waardevolle gebouwen, naast een hedendaags ziekenhuis openen nieuwe perspectieven voor de toekomst. De bewogen geschiedenis van het domein ‘Le Bois Dormant’ werd gebundeld en recent gepubliceerd in een rijk geïllustreerde, toegankelijke erfgoedpublicatie, uitgegeven door Artha art & heritage books.

° Land van Waaslaan - Patrick Viaene

De Land van Waaslaan werd een eeuw geleden aangelegd op een oud spoorwegtracé naar Antwerpen. De laan vormt een boeiend stedelijk landschap, gekenmerkt door een grote variëteit aan burgerhuizen uit het interbellum. Deze werden grotendeels door plaatselijke bouwmeesters en aannemers opgetrokken, in het bijzonder in de toen populaire art-decostijl. Als belangrijkste invalsweg vanuit de oostelijke randstad van Gent, biedt de laan een uniek vergezicht op het belfort. Aan de laan woont vandaag een levendige bewonersgroep, die regelmatig in het nieuws komt met ‘Den Boulevard’, organisator van buurt-overschrijdende cultuurmanifestaties, steeds op de bres voor een meer veilige en aangename woonomgeving.

°Opgravingen Drabstraat - Geert Vermeiren

Momenteel is men volop bezig met de nieuwbouwfase van DING. Niets op de werf herinnert nog aan de maanden van archeologisch onderzoek die aan de bouw vooraf gingen. De informatie die de bodem bewaard hield is opgegraven, de bodem heeft zijn geheimen prijsgegeven. Het perceel ingesloten tussen de Drabstraat, het Huis Leten, de binnentuin van Hotel De Coninck en de Jan Breydelstraat heeft ons archeologische informatie opgeleverd die ons een zicht geeft op eeuwen aan gebruiksgeschiedenis en bewoning. Dat we mochten hopen op een spectaculair resultaat stond in de sterren geschreven. De locatie was namelijk een middeleeuwse hotspot, gelegen langs de handelsweg naar Brugge en vlakbij de Gras- en Korenlei, de middeleeuwse haven. En het was spectaculair. Zoals steeds komen de meest uitzonderlijke zaken aan het licht... als de tijd dringt. Ook hier was dit niet anders. Tijdens de laatste dagen van ons archeologisch onderzoek werden de resten van een houten huis aangetroffen. Bovendien is een dergelijk goed bewaarde constructie een unicum voor Gent. Maar de klok tikte verder … Alles werd eraan gedaan om de constructie zo gedetailleerd mogelijk te onderzoeken en vooral om de houten constructie zo intact mogelijk te lichten. En het is gelukt! Deze constructie uit de 12de eeuw is de vroegste bewoningsfase op het terrein dat we konden onderzoeken. Sindsdien is het terrein non-stop bewoond en gebruikt geweest. Kort na de houtbouw verrezen in deze zone de voor Gent zo kenmerkende patriciërswoningen in Doornikse kalksteen. Verschillende constructies in Doornikse kalksteen konden onderzocht worden. Maar de wirwar van muren maakt een reconstructie niet eenvoudig. Zijn de muren onderdeel van aanpalende stenen, zijn het erf-afsluitingen, of zit er een fase tussen die teruggaat tot een ‘inliggend’ steen? Dit is nog voer voor verder onderzoek. Na de ‘Doornikse’ fase schakelde men over op baksteenbouw. Op dat moment werd de rooilijn langs de Drabstraat ook langzaam maar zeker volgebouwd totdat elk ‘open’ deel benut was. De verschillende kelderruimtes en funderingen herinneren aan deze periode. En zo werd in januari 2024 ‘opgraven’ uiteindelijk ‘uitgraven’ om vervolgens over te gaan tot opbouw en een nieuwe schakel te vormen in de geschiedenis van deze plek.