KRUIWAGEN XLI

Lezingenreeks over Gents erfgoed, volgende onderwerpen komen aan bod: 

°Archeologisch onderzoek op de voormalige tuinzone van het Gentse Augustijnenklooster - Tomas Bradt (archeoloog Monument Vandekerckhove)

De grootschalige opgraving op de voormalige tuinzone van het Gentse Augustijnenklooster, uitgevoerd door Monument Vandekerckhove tussen 2016  en 2018, bracht aanzienlijk wat interessante archeologische vondsten en verhalen over de Gentse stadsontwikkeling aan het licht. In 2023 kon het basisrapport over dit onderzoek afgerond worden. Door de grote oppervlakte van het onderzoek (bijna 7400m²), werd een  (totaal)zicht verkregen op de eerste ingebruikname én de daarmee gepaard  gaande grootschalige omvorming door de mens van het oorspronkelijke  landschap. Deze natte locatie moest duidelijk plaatsmaken, of beter gezegd,  ingeschakeld worden binnen de toen volop aan de gang zijnde stadsuitbreiding van Gent. De Gentenaars slaagden erin om op korte tijd dit natte gebied op te hogen, te draineren en om te vormen tot een volwaardig stadsdeel, waarna in de loop van de 13de eeuw bewonings- en andere (meer ambachtelijke) economisch interessante activiteiten konden plaatsvinden. Van  het oorspronkelijke landschap valt momenteel niets meer te zien, maar door  het archeologische onderzoek werd dit toch vastgelegd en op die manier  vereeuwigd. In de lezing zal het onder andere gaan over dit landschap, maar ook over  het tijdelijk opslaan van levende vis in zogenaamde ‘savoren’ of visreservoirs, over de rijkelijk met leer en metaal gevulde 14de -eeuwse visvijver die  zich centraal binnen de oorspronkelijke tuin van het Augustijnenklooster bevond en waarin heel wat informatie over allerhande ambachten opgeslagen  bleek, over een evolutie in laatmiddeleeuwse bewoningstechnieken gaande  van houtbouw over vakwerkbouw tot baksteenbouw, en tenslotte ook over  een merkwaardig stukje begraafplaats waarbij opvallend veel kinderen en  meervoudige begravingen werden aangetroffen. Kortom, een archeologisch  onderzoek met een groot wetenschappelijk potentieel dat ons in staat stelt  heel wat bij te leren over economische, materiële, culturele, sociale, religieuze en politieke aspecten van de laatmiddeleeuwse Gentse samenleving.

°Baarle, tussen kouters en Leie - Jorre Herpels

Moderne ontwikkelingen veranderen in een hoog tempo de traditionele landschappen met een versneld identiteitsverlies tot gevolg. Ook in Baarle, een  dorp ten westen van Gent, onderging het oorspronkelijke agrarische landschap met kouters en meersen een ware metamorfose. De aanleg van de  E40 en het bijbehorende afrittencomplex hebben Baarle sinds de eerste helft  van de 20ste eeuw getransformeerd tot een knooppunt van industriële en  residentiële functies. Ook anno 2024 staan er nog heel wat ruimtelijke ontwikkelingen op de agenda voor Baarle. Hierbij rijst de vraag hoe het landschap van Baarle doordacht kan worden ingericht met aandacht voor zijn  rijke geschiedenis en erfgoed.

° Het dak op. Nokbekroningen in Gent en daarbuiten - Maarten Berkers (Dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg)

Nokbekroningen zijn een groep van voorwerpen in aardewerk die een functie hadden op de nok van een dak. Ze komen voor in alle vormen en kleuren waarbij vooral diegene van ridders en dieren tot de verbeelding spreken. In de jaren ’70 en '80 van de voorbije eeuw is er heel wat geschreven over nokbekroningen in Gent en daarbuiten, maar de voorbije decennia lijkt het onderwerp wat te zijn ondergesneeuwd. 50 jaar stadsarcheologisch onderzoek in Gent leverde verschillende interessante en zelfs iconische voorbeelden op, die als leidraad zullen dienen voor de verkenning van deze unieke groep van voorwerpen.

! De lezing over het archeologisch onderzoek aan de Drabstraat (Geert Vermeiren) zal op een volgende kruiwagen aan bod komen.